Συνέντευξη του Μοάβια Αχμέτ από το Φόρουμ Μεταναστών
"Τα παιδιά, ελπίδα κατά της ξενοφοβίας"
Της ΛΙΑΝΑΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ
Τους αποκαλούμε λαθρομετανάστες. Ολες οι μετρήσεις - όπως και το τελευταίο Ευρωβαρόμετρο που δημοσίευσε χθες η «Ε»- δείχνουν ότι μόνο θετικές δεν είναι οι απόψεις μας γι αυτούς. Κι όμως. Ζουν στη χώρα μας εδώ και δεκαετίες. Πριν από 30 χρόνια κανείς δεν θα έλεγε τους Ελληνες ρατσιστές.
Ο Μοάβια Αχμέτ ήρθε στην Ελλάδα από το Χαρτούμ πριν από περίπου 28 χρόνια, ως φοιτητής Φιλοσοφικής, όπως ήρθαν όλοι όσοι σήμερα λέγονται «πρώτη γενιά» μεταναστών. Πώς από μετανάστες έγιναν λαθρομετανάστες; Τι ήταν αυτό που έβαλε στο στόμα μας το πρόθεμα; Οπως λέει στην «Ε» ο συντονιστής τού Ελληνικού Φόρουμ Μεταναστών, η αλλαγή επήλθε το 1991, με την είσοδο εκατοντάδων χιλιάδων μεταναστών.
- Πώς σας αντιμετώπισαν όταν πρωτοήρθατε;
«Τότε στην Αθήνα οι μόνοι ξένοι που υπήρχαν ήταν φοιτητές, κάποιοι λίγοι που δούλευαν στα καράβια στον Πειραιά και όσοι εργάζονταν στις πρεσβείες. Αυτή ήταν η κοινότητα των ξένων. Τα πράγματα τότε ήταν πολύ διαφορετικά. Από τη μια οι Ελληνες δεν ήταν καθόλου συνηθισμένοι να βλέπουν ξένους. Από την άλλη εμείς, ως φοιτητές, ζούσαμε στις εστίες και στα πανεπιστήμια, σε πολύ "κλειστές" κοινωνίες. Πολύ σπάνια είχαμε επαφές με τον έξω κόσμο και όταν το κάναμε ήταν πολύ περίεργο. Μας κοίταζαν. Από περιέργεια. Αναρωτιόντουσαν τι ήμασταν και γιατί ήμασταν έτσι. Αυτή ήταν και η μοναδική επικοινωνία. Η σιωπηλή».
- Πώς σας αντιμετώπισαν όταν πρωτοήρθατε;
«Τότε στην Αθήνα οι μόνοι ξένοι που υπήρχαν ήταν φοιτητές, κάποιοι λίγοι που δούλευαν στα καράβια στον Πειραιά και όσοι εργάζονταν στις πρεσβείες. Αυτή ήταν η κοινότητα των ξένων. Τα πράγματα τότε ήταν πολύ διαφορετικά. Από τη μια οι Ελληνες δεν ήταν καθόλου συνηθισμένοι να βλέπουν ξένους. Από την άλλη εμείς, ως φοιτητές, ζούσαμε στις εστίες και στα πανεπιστήμια, σε πολύ "κλειστές" κοινωνίες. Πολύ σπάνια είχαμε επαφές με τον έξω κόσμο και όταν το κάναμε ήταν πολύ περίεργο. Μας κοίταζαν. Από περιέργεια. Αναρωτιόντουσαν τι ήμασταν και γιατί ήμασταν έτσι. Αυτή ήταν και η μοναδική επικοινωνία. Η σιωπηλή».
-Δεν υπήρχαν ρατσιστικά φαινόμενα;
«Υπήρχαν. Κυρίως στα λεωφορεία, με τα οποία κινούμασταν. Ολο και κάποιος θα έκανε ένα ρατσιστικό σχόλιο. Ομως τότε δεν χρειαζόταν να αντιδράσουμε. Γιατί απαντούσαν -και μάλιστα πολύ σκληρά- πριν από μας, άλλοι Ελληνες. Για λογαριασμό μας. Αυτό δεν υπάρχει πια».
- Τι άλλαξε;
«Ολα αλλαξαν μετά το 1991. Αλλαξε η αντιμετώπιση στις γειτονιές, στις δουλειές, στη δημόσια διοίκηση. Από το να πει κάποιος μια προσβλητική κουβέντα εναντίον ενός μετανάστη μέχρι να τον αντιμετωπίσει σαν σκουπίδι».
- Ενα παράδειγμα από την καθημερινότητά σας;
«Οταν σε μια πολυκατοικία συγκαλείται συμβούλιο των ιδιοκτητών από τον διαχειριστή, τον μετανάστη δεν τον καλεί κανένας. Απλά δεν υπάρχει. Στους συλλόγους γονέων και κηδεμόνων στα σχολεία επίσης, δεν είναι μέλη οι "ξένοι". Δεν νομίζω όμως ότι εδώ τίθεται θέμα ρατσισμού. Και οι ίδιοι οι μετανάστες είναι επιφυλακτικοί, κρατιούνται πίσω και προτιμούν την απομόνωση».
- Αρα μιλάμε για δύο πλευρές που ενδεχομένως «φταίνε»...
«Οταν υπάρχει ρατσισμός πάντα υπάρχουν δύο πλευρές. Δεν μπορείς να φορτώσεις όλα τα αρνητικά στη μια πλευρά. Είναι πολύ επικίνδυνο και ταυτόχρονα παρουσιάζεις μια ψεύτικη εικόνα. Ο μεγαλύτερος ρατσισμός που βιώνουν οι μετανάστες δεν προέρχεται από την κοινωνία αλλά από το κράτος. Γεννιέται ένα παιδί μετανάστη στην Αθήνα. Παρακολουθεί το ελληνικό σχολείο, μπαίνει στο Πολυτεχνείο και όταν αποφοιτήσει δεν δικαιούται να δουλέψει. Αυτό δεν είναι διάκριση;»
- Μήπως δεν είναι διάκριση αλλά απόρροια του μπάχαλου που επικρατεί στο ελληνικό δημόσιο;
«Μπορεί. Αλλα ακόμα κι έτσι προκαλεί διακρίσεις στην κοινωνία. Ο ρατσισμός γίνεται πιο αποδεκτός μέσα στα μέλη της κοινωνίας όταν τον υιοθετεί το κράτος. Μετατρέπεται σε συνήθεια. Γι αυτό δεν αντιδρά κανείς όταν δημοσιεύονται αγγελίες στις οποίες αναγράφεται "ενοικιάζεται 2άρι, αποκλείονται αλλοδαποί"».
- Θελήσατε ποτέ να φύγετε και να ρίξετε μαύρη πέτρα πίσω σας;
«Δεν γίνονται αυτά, μετά από τόσα χρονια. Και είναι πολλοί που σκέφτονται έτσι. Μετανάστες που έχουν κάνει μικτούς γάμους, που τα παιδια τους πάνε σχολείο στην Ελλάδα. Οταν περνάνε, για παράδειγμα, 10 χρόνια, είναι πολύ δύσκολο να φύγεις αφήνοντας πίσω ό,τι έχεις φτιάξει. Φοβάσαι να επαναλάβεις την εμπειρία αλλού».
- Τελικά, οι Ελληνες είναι ρατσιστές ή ξενόφοβοι;
«Νομίζω ξενόφοβοι. Ομως η ξενοφοβία είναι το πρώτο στάδιο του ρατσισμού».
- Τα παιδιά των Ελλήνων και των μεταναστών πάνε στα ίδια σχολεία και μεγαλώνουν μαζί. Η επόμενη γενιά θα είναι λιγότερο ξενόφοβη;
«Σαφέστατα. Τα σχολεία σε πολλές περιοχές είναι μικτά. Τα παιδιά μας παίζουν, συζητάνε, μαλώνουν και δεν τα ενδιαφέρει το χρώμα, η θρησκεία και η ιθαγένεια. Αυτό σαφέστατα θα οδηγήσει σε μια κοινωνία πολύ διαφορετική από τη σημερινή. Μια πολυπολιτισμική κοινωνία».
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 02/04/2007
